facebook và những hiểm họa khi đăng ảnh khoe niềm vui cho trẻ con

Với mỗi hình ảnh tải lên, các bậc cha mẹ đang vô tình giúp Facebook hòa tan thế giới thực và thế giới số của các cháu.

Giữa thời đại kĩ thuật số, niềm vui này tưởng chừng vô hại nhưng thực chất lại chứa không ít hiểm họa: Quyền riêng tư của trẻ em sau này bị xâm phạm nặng nề, chưa kể lại trở thành nguồn lợi nhuận béo bở cho các tay tin tặc kinh doanh thông tin cá nhân của người khác.

Nhà báo, tác giả người Mỹ Amy Webb trong một bài báo đăng trên Business Insider đã viết về một người mẹ có niềm vui đăng ảnh "khoe con" trên các trang mạng xã hội: "Chị bạn tôi có cô con gái năm tuổi, trong bài viết này tạm gọi cháu là Kate. Facebook của chị có đăng bức ảnh cháu Kate mặc bộ bikini vàng tươi, địa chỉ phố xá đằng sau hiện ra từng nét, phía dưới là hơn 50 like và bình luận từ bạn bè, bao gồm cả những người "bạn" mà mẹ Kate chỉ biết sơ sơ.

Ngoài ra còn có 144 bức ảnh chung album, tất cả đều chụp bé Kate, ảnh lúc mới ra đời, ảnh hôn cún con, ảnh chơi với xích đu... và có cả những bức ghi lại những khoảnh khắc "ngượng ngùng" như ngồi trong bồn tắm hay tạo dáng với chiếc áo ngực ren hồng của mẹ."

Ai cũng có thể hiểu vì sao các ông bố bà mẹ lại khao khát ghi lại toàn bộ hình ảnh thường nhật của con mình đến vậy, vì thời thơ ấu chỉ có một lần trong đời. Nhưng ít ai nghĩ đến ảnh hưởng của những tấm hình này tới tương lai của các con và nhận ra rằng có một thế hệ mới vừa sinh ra đã phải đối mặt với những hiểm họa kĩ thuật số.

Quyền riêng tư mai sau bị xâm phạm

Tuần trước, Facebook lại một lần nữa cập nhật chính sách bảo mật: "Facebook có thể đề nghị bạn bè đánh dấu bạn vào một bức ảnh dựa trên phương thức quét hoặc so sánh các hình ảnh đang có với thông tin chúng tôi tổng hợp được từ ảnh đại diện của bạn và các bức ảnh khác mà bạn đã từng được đánh dấu." (“We are able to suggest that your friend tag you in a picture bi scanning and comparing your friend’s pictures to information we’ve put together from your profile pictures and the other photos in which you’ve been tagged.”)

Như vậy về cơ bản, với mỗi hình ảnh tải lên, các bậc cha mẹ đang vô tình giúp Facebook hòa tan thế giới thực và thế giới số của các cháu.

Facebook không chỉ là con đường duy nhất. Với mọi dòng trạng thái cập nhật, mọi đoạn phim trên Youtube hay blog post mừng sinh nhật, các bậc cha mẹ đang khiến quyền riêng tư mai này của các con bị xâm phạm một cách dễ dàng. Điều đó dĩ nhiên sẽ gây ra nhiều trở ngại khi các bé lớn lên, việc đi qua tuổi dậy thì thật khó khăn khi bao bức ảnh xấu hổ, dễ tìm cứ tràn ngập khắp nơi.

Trong trường hợp ở nước ngoài như của bé Kate đây, nếu mẹ cô bé viết về một trải nghiệm nuôi dạy không tốt trên Facebook, liệu có ảnh hưởng tới khả năng xin học vào một trường đại học chất lượng cho bé sau này? Ở nhiều nước trên thế giới, người tư vấn tuyển sinh thường xem qua Facebook cá nhân, các trang web và mạng thông tin khác để ra quyết định.

Nguồn lợi béo bở cho tin tặc

Ngoài ra còn một mối hiểm họa đáng sợ hơn có thể theo chân các cháu bé tới tận tuổi trưởng thành. Ngày nay, các ứng dụng, trang web, đồ công nghệ có chức năng nhận diện khuôn mặt, vân tay, giọng nói... đầy rẫy và không ngừng phát triển mạnh.

Năm 2011, một nhóm hacker còn tạo một ứng dụng thế này, bạn chỉ cần quét khuôn mặt ai đó, lập tức tên tuổi, tiểu sử cơ bản của họ sẽ hiện ra trên di động. Việc truy cập tức thì thông tin cá nhân của những người mà chúng ta gặp gỡ mang lại một giá trị khổng lồ nên những ứng dụng thế này không thiếu đất mà phát triển.

Làm sao để phòng tránh?

Cách dễ nhất là ngay từ đầu đừng nên tạo nội dung số liên quan tới các con mình. Nhà báo Amy Webb gợi ý một vài cách thức như sau:

Hai vợ chồng thống nhất không bao giờ đăng tải tranh ảnh hay những thông tin nhận dạng cá nhân khác của con lên mạng. Vào ngày chào đời, đứa bé đã có tài khoản Facebook, Twitter, Github... nhưng bố mẹ không bao giờ đăng bất cứ nội dung gì. Tất cả các tài khoản đều hoạt động nhưng không công khai, bố mẹ cũng thường xuyên chú ý đến các mạng thông tin và trang cá nhân của bạn bè, sau đó "remove" toàn bộ tên con mình khỏi các bức ảnh được đánh dấu. Ai biết rõ thì sẽ hiểu và tôn trọng quy tắc "không đăng bài về con cái" này.

Khi đã cảm thấy con cái đủ trưởng thành (dĩ nhiên trưởng thành cả về khả năng sử dụng công nghệ), bố mẹ sẽ đưa lại cho con cái mật khẩu các tài khoản. Đến lúc này con cái sẽ quyết định công khai thông tin nào về mình cho ai.

Giữa thời đại kĩ thuật số này ai ai cũng trở thành những "người nổi tiếng bất đắc dĩ" khi thông tin cá nhân có thể được tìm kiếm dễ dàng trên mạng. Việc bố mẹ chia sẻ niềm tự hào về con cái là một điều tốt đẹp nhưng hãy cẩn thận vì như thế là đang gián tiếp gây hại đến một tương lai an toàn và lành mạnh.